Әлмерек абыз – қазақтың Ұлы жүз Үйсін тармағындағы Албан тайпасынан шыққан ерекше тұлға. Ол батыр, абыз, билеуші, мұсылманша білім таратушы және рухани жетекші ретінде ел тарихында елеулі орын алған. Әлмерек 1658 жылы қазіргі Алматы қаласының аумағындағы «Әлмерек тоған» деп аталатын жерде дүниеге келіп, 1756 жылы қайтыс болған. Бұл туралы Almerek-abyz.kz ақпарат агенттігі хабарлайды.
Әлмерек абыздың батырлық жолы
Әлмерек абыздың өмірі Қазақ-жоңғар соғысының қиын-қыстау кезеңіне дөп келді. Ол осы соғыстың басынан аяғына дейін қатысып, өзінің ерлігімен көзге түсті. Соғыс жылдары қартая бастаған тұста, жас сарбаздарды жаттықтырумен айналысты. Оның шәкірттері арасында қазақ батырларының жұлдызы болған Райымбек батыр мен немересі Саурық батыр ерекше орын алады. Сонымен қатар, Мұхтар Әуезовтың «Қилы заман» шығармасында сөз болатын Ұзақ батыр да Әлмерек абыздың тікелей ұрпағы.
Әулиелік қасиеттері мен емшілік жолы
Әлмерек абыздың бойында табиғи емшілік, әулиелік қасиеттері болған. Ол халықты емдеумен қатар, жекпе-жек шайқастарда көз байлау әдісін қолдана білген. Бұл әдісті Райымбек батырға үйретіп, оны әрқашан жеңіске жеткізгені туралы аңыз бар. Сонымен бірге, Әлмерек ислам дінін таратуға үлкен үлес қосты. Ол мұсылманша бала оқытып, халықтың рухани сауатын ашты.
Елді біріктіру және болашақты болжау
Қазақ-жоңғар соғысы аяқталған соң, Әлмерек елді біріктіру, шекаралық аудандарға халықты орналастыру ісімен айналысты. Ол батыс, солтүстік және оңтүстіктен келген қазақ сарбаздарын жергілікті қыздарға үйлендіріп, қазақ халқының біртұтастығын нығайтты.
Албан, Суан, Дулат және Адай секілді рулардың ішінде Әлмеректен тараған Құрман руы ерекше орын алады. «Қабырға жетпес қара Құрман» атанған бұл ру бүгінде Албан тайпасының ең көп тараған тармақтарының бірі.
Әлмерек абыздың нақыл сөзі
Әлмерек абыздың:
«Ошақтың үш аяғындай үш жүз бірге болса, қазақты ешбір жау ала алмайды» деген сөзі халық арасында кең таралған.
Бұл нақыл оның ел бірлігі мен ынтымағын сақтауға қаншалықты мән бергенін көрсетеді.
Әлмерек абыздың кесенесі
Әлмерек абыздың мәңгілік мекені Алматы қаласының шығыс жағында орналасқан. Оның бейіті шағын өзен жағасындағы қырда, ГРЭС қалашығына шығар жолдың оң жағында тұр. Басына орнатылған көгілдір күмбез оның рухани мәртебесін айшықтап тұр.
Кілт сөздер:
